เรื่องของยุง
“ยุงลาย”ดื้อต่อสารเคมีไซเพอร์เมทริน
กรมคุมโรคปรับสูตรยาฆ่ายุงลาย หลังพบว่ามีการดื้อยา
นายแพทย์โสภณ เมฆธน อธิบดีกรมควบคุมโรค กล่าวว่า กรมควบคุมโรค โดยสำนักโรคติดต่อนำโดยแมลง และสำนักงาน
ป้องกันควบคุมโรคที่ 1-12 ได้มีการเฝ้าระวังยุงดื้อต่อสารเคมีทั่ว ประเทศ จากข้อมูลพบว่า ยุงลายบ้านพาหะนำโรคไข้เลือดออก
ทั่วประเทศมีการดื้อต่อสารเคมีไซเพอร์เมทริน ระดับต่ำจนถึงระดับสูง
นอกจากนั้นกรมควบคุมโรคยังพบว่ายุงลายบ้านทั่วประเทศดื้อต่อสารกำจัดแมลงเพอร์มิทริน (permethrin) ระดับสูงกระจาย
ทั่วประเทศเช่นกัน ซึ่งสารเคมีทั้งสองชนิดเป็นที่นิยมใช้ในการกำจัด แมลง แต่สำหรับยุงก้นปล่องพาหะนำไข้มาลาเรียยังไม่ดื้อ
ต่อสารกำจัดแมลงทั้งสองชนิดนี้อย่างไร ก็ดี กรมควบคุมโรค ไม่ได้นำสารเคมีไซเพอร์เมทริน มาใช้ในการควบคุมยุงพาหะนำโรค
แต่อย่างใด และแนะนำให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นอย่าใช้สารเคมีไซเพอร์เมทริน ๖ มาใช้ควบคุมยุงพาหะ นำโรคไข้เลือดออก
อย่างต่อเนื่อง ในการควบคุมยุงพาหะนำโรคไข้เลือดออก กรมควบคุมโรคได้ใช้ สารเคมีไพรีทรอยด์ชนิดต่าง ๆ ได้แก่ เดลต้ามิทริน
(deltamethrin) ซีต้าไซเปอร์มิทริน สูตรผสม จากการทดสอบประสิทธิภาพพบว่ามีประสิทธิภาพสูงในการควบคุม ส่วนการควบคุม
ยุงพาหะนำไข้ มาลาเรีย กรมควบคุมโรคได้ใช้สารเคมีไพรีทรอยด์ชนิดต่าง ๆ ได้แก่ เดลต้ามิทริน ไบเฟนทริน (bifenthrin) มาใช้
พ่นเพื่อการควบคุมโดยประชาชนและหน่วยงานต่าง ๆ เช่น สาธารณสุขจังหวัด องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นสามารถสืบค้น
ข้อมูลได้ทางเว็บไซต์ของสำนักโรคติดต่อนำโดยแมลง
ยุงบินฝ่าสายฝนได้อย่างไร
แม้ว่ายุงจะมีน้ำหนักตัวน้อยกว่าเม็ดน้ำฝนถึง 50 เท่า แต่มันก็สามารถบินฝ่าพายุฝนได้อย่างสบายๆ
เนื่องจากยุงมีขนาดเล็ก เมื่อถูกเม็ดน้ำฝนกระทบ พลังงานจลน์ของน้ำฝนจึงถ่ายทอดมาที่ตัวยุงน้อยมาก
เม็ดน้ำฝนจะร่วงผ่านตัวยุงไปราวกับไม่ได้ชนกับอะไร แม้ยุงจะเป๋ไปชั่วขณะ แต่เพียงแป๊ปเดียวมันก็จะใช้
ขาและปีกช่วยปรับคืนสมดุลร่างกายและบินต่อไปได้
ที่มา : ข้อมูลจากหนังสือ SCIENCE ILLUSTRATED ฉบับ JUNE No. 24/2013
